30 Ağustos 2023
Nature Neuroscience dergisinde yayınlanan son bir araştırma, bağırsak mikrobiyom bileşiminin zaman içindeki değişiklikleri ile otizm spektrum bozukluğu (OSB) semptomları ve özellikleri arasında net bir “ilişki” olduğunu ortaya koymaktadır.
Yapılan yeni analizler, uzun yıllara dayanan araştırmaları derinlemesine inceleyerek bağırsak mikrobiyomunun OSB ile karmaşık bir ilişkisi olduğunu doğrulamıştır.
Otizm, çeşitli bilişsel, davranışsal ve iletişim bozukluklarını içeren karmaşık bir nörogelişimsel durumdur. Bu durumun şiddeti bireyler arasında önemli ölçüde farklılık gösterir.
Bağırsak mikrobiyomu, sindirim sistemimizde bulunan “iyi” ve “kötü” bakterilerden oluşan bir mikroorganizma topluluğudur. Bu bakterilerin denge durumu sindirim, metabolizma, bağışıklık fonksiyonu ve genel sağlık açısından kritik bir rol oynamaktadır.
İlk kez 1990’larda ortaya çıkan otizm-mikrobiyom bağlantısı, ebeveynlerin otistik çocuklarının belirli bağırsak bakterilerini öldüren antibiyotik kullanımı sonrasında davranış değişiklikleri yaşadığını bildirmeleriyle dikkat çekti.
Anekdot gözlemleri, büyük bir bilimsel araştırma dalgalanmasına yol açtı ve otizmli bireylerin bağırsak mikrobiyal bileşiminde “ilişkili ancak tutarlı olmayan” varyasyonlar olduğunu ortaya koyan birçok çalışma ile sonuçlandı.
Otizmin nedenleri ve mekanizmalarını anlamaya yönelik bir çaba olan Simons Vakfı Otizm Araştırma Girişimi (SFARI), bilim insanı Dr. Gaspar Taroncher-Oldenburg’u, “mikrobiyom ve otizm üzerine yapılan çalışmaların analizini yapmak” üzere görevlendirdi.
Taroncher-Oldenburg, geçmişte yapılan çalışmaların çoğunun OSB ve mikrobiyom arasında “çok az örtüşme olduğunu” ve herhangi bir “belirli mekanizmaya işaret edemediğini” gösterdiğini söylüyor.
Taroncher, “Herkes bağışıklık sistemi, diyet gibi faktörlerin rol oynadığını söylüyordu. Biz de eldeki veriyi gözden geçirmeye ve yeni bir bakış açısıyla incelemeye karar verdik” diyor.
Dünya genelinden 43 uzman, mikrobiyom, diyet, bağışıklık sistemi tepkileri ve iltihap belirtileri gibi “omik” bilgileri içeren 25 veri kümesini yeniden analiz etmek için yeni bir algoritma kullandı.
Araştırmacı Dr. Jamie Morton, “Veri setlerini analiz etmek oldukça zorlu bir görevdi ve farklı verileri karşılaştırmak için bir dizi zorlukla karşılaştık” diyor.
Araştırmanın sonuçları, mikrobiyom ve otizm arasında bir ilişkinin olduğunu gösteriyor mu?
Morton, çalışmanın mikrobiyom ile bağışıklık genleri arasında bir bağlantı ve mikrobiyom ile diyet arasındaki ilişkileri gösterdiğini ve bunların çoğunun nörolojik yollar ve nörotransmitterlerle bağlantılı olduğunu söylüyor.
Araştırmacı John Spiro, “Araştırma, değişen mikrobiyom ile otizm arasında istatistiksel bir korelasyon olduğunu gösteriyor. Ancak henüz neden-sonuç ilişkisi net değil” diyor.
Dr. Taroncher-Oldenburg, “Belki de önemli olan mikroplar değil, içerdikleri genler ve yerine getirdikleri işlevlerdir” diyor. Ayrıca, otizm semptomları ve bağırsak mikrobiyotası üzerinde uzun vadeli faydalar sağlayabilecek olan dışkı mikrobiyota nakli (FMT) çalışmalarının sonuçlarıyla örtüştüğünü belirtiyor.
Araştırmacılar, mikrobiyom ve otizm arasındaki bağlantının hala tam olarak anlaşılmadığını, ancak bu alanın gelecekteki otizm araştırmalarında önemli bir rol oynayabileceğini belirtiyorlar.
